Pałac hrabiów Larischów jest jedną z niewielu tego typu budowli na Śląsku Cieszyńskim. Powstał dzięki Janowi Józefowi Antoniemu hrabiemu Larischowi von Mönnichowi, który pełnił w Księstwie Cieszyńskim i na cesarskim dworze liczne funkcje.
W 1782 roku został cieszyńskim starostą ziemskim, w 1789 marszałkiem krajowym i prezydentem Sejmu Ziemskiego. Na wiedeńskim dworze jako tajny radca nosił tytuł ?Ekscelencji? oraz pełnił funkcję cesarsko królewskiego szambelana. Chcąc zapewnić godną swej pozycji siedzibę w stołecznym Cieszynie, gdzie zlokalizowane były kierowane przez niego urzędy, postanowił wznieść odpowiednio dużą miejską rezydencję. Pałac powstał po wielkim pożarze Cieszyna w 1789 roku. Larischowie posiadali od połowy XVIII wieku wolny dom szlachecki usytuowany przy ówczesnej ulicy Konwiktowej (obecnie przy ul. T. Regera, obok Parku Pokoju).
Budynek ten okazał się jednak niewystarczający dla potrzeb hrabiowskiej rodziny i w 1796 roku hrabia Jan Larisch kupił sąsiadujący z jego posesją mały mieszczański dom. Połączenie obu posesji pozwoliło hrabiemu Larischowi na wystawienie siedziby odpowiadającej jego stanowi majątkowemu i społecznemu statusowi. Główna fasada, z szeroką bramą na osi, przylegała do ulicy Konwiktowej (obecnie ul. T. Regera ) i otrzymała barokowo klasycystyczną dekorację. Boczna fasada (od strony Parku Pokoju) oparta została na resztkach murów obronnych, co podkreślało jej masywne oskarpowanie. Okna dwóch pięter rozdzielonych gzymsem otrzymały uszate, listwowe obramienia. Tak powstały pałac w kształcie litery ?L? nakryty został mansardowym, gontowym dachem. Niezwykle okazałą oprawę otrzymały reprezentacyjne pomieszczenia drugiego piętra ozdobione w większości klasycystycznymi polichromiami.
Wyróżniał się wśród nich ?Gabinet Chiński?, o modnych wówczas orientalnych tematach, oraz balowa ?Sala Egipska? z wysokim sklepieniem. Jej malarska dekoracja przedstawia krajobrazy z motywami starożytnej architektury, ujęte w podziały egipskich kolumn. Na jednym z pejzaży twórca fresków, ?akademicki malarz? Józef Mayer umieścił datę ich wykonania ?1796?. Prawdziwą ozdobą amfilady siedmiu salonów na ?piano nobile? jest zespół klasycystycznych i eklektycznych pieców, umieszczonych w półkolistych niszach. Do pałacu od strony północnej przylegał niewielki ogród w stylu francuskim z ośmiobocznym pawilonem (obecny Park Pokoju). Okres swojej świetności przeżył pałac w czasach wojen napoleońskich. W 1805 roku, po druzgocącej klęsce wojsk austriackich z Napoleonem, Cieszyn, przez dłuższy czas, był tymczasową stolicą monarchii. Jeszcze przed zajęciem Wiednia 13 listopada przez Bonapartego cesarski dwór, centralne urzędy i ambasady przeniosły się do Cieszyna. Tam też zastała wszystkich wiadomość o klęsce w bitwie pod Austerlitz 2 grudnia.
Przez Cieszyn w tym gorącym okresie przejeżdżało wiele osobistości. Jeszcze w grudniu cesarz Franciszek I podejmował swych sojuszników cara Aleksandra I, wielkiego księcia Konstantego, marszałka Kutuzowa i księcia Birona Kurlandzkiego. Wtedy w ?Sali Egipskiej? wydawane były dla znamienitych gości ansamble i bale, a w zaciszu pałacowych salonów toczono ważne polityczne rozmowy. Po podpisaniu układów w Preszburgu (Bratysławie) 27 grudnia, dwór wrócił do Wiednia. W roku 1809 pałac obrał za swą siedzibę książę Albert Sasko Cieszyński i jego następca arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg, zaś w 1817 roku zatrzymał się tu jadący z Opawy do Krakowa cesarz Franciszek I z żoną Karoliną Augustą i całym swym dworem, witany uroczyście przez stany galicyjskie. Larischowie sprzedali swój cieszyński pałac w 1831 roku hrabiemu Filipowi Ludwikowi Saint Genois d?Anneaucourt. Za jego sprawą, około roku 1839, powstało trzecie skrzydło pałacu, co nadało mu tym samym kształt litery ?U?. Zaprojektował je, pracujący wówczas dla cieszyńskich Habsburgów, znany i popularny wiedeński architekt późnego klasycyzmu Józef Kornhäusel. W skrzydle tym zlokalizował stajnię o oryginalnym i rzadko spotykanym kolistym założeniu.
Nad stajnią na drugim piętrze, zlokalizowano kolejną salę balową zwaną, z uwagi na bogatą antykizującą dekorację malarską, ?Salą Rzymską?. W 1840 roku pałac nabył cieszyński adwokat dr Antoni Demel i od tego czasu poczęto go zwać ?kamienicą demlowską?. Mieszkało w niej dwóch burmistrzów miasta Jan i Leonard Demel von Elswehr. Sprzedany miastu przez Demlów w 1918 roku i odremontowany, od roku 1931 stał się Pałac Larischów siedzibą cieszyńskiego Muzeum Miejskiego. W skład cieszyńskiej placówki weszło najstarsze w tej części Europy, publiczne muzeum założone w 1802 r. przez ks. Leopolda Jana Szersznika wraz z jego zbiorami bibliotecznymi; etnograficzne Muzeum Śląskie założone w 1903 roku przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze w Cieszynie; mieszczańskie Muzeum Miejskie oraz liczne prywatne kolekcje. Znaczny uszczerbek poniósł pałac w 1942 roku, kiedy w ?Sali Rzymskiej? wybuchł pożar. Spłonął wtedy cały dach i zostały uszkodzone reprezentacyjne wnętrza drugiego piętra. Pogarszający się z roku na rok stan techniczny budynku Pałacu Larischów stał się powodem zamknięcia w 1983 roku muzealnych ekspozycji.
W tym też czasie rozpoczął się wieloletni okres generalnego remontu Pałacu Larischów i jego przystosowania do nowoczesnych potrzeb muzealnych. Restaurację obiektu zakończono w roku 2002. Obecnie stała ekspozycja Muzeum Śląska Cieszyńskiego, zatytułowana ?Na pograniczu dziejów i kultur?, prezentuje zabytki związane z cieszyńskimi dynastiami Piastów i Habsburgów, eksponaty ilustrujące kulturę cieszyńskiej szlachty, mieszczaństwa oraz kulturę ludową, a także bogate zbiory sztuki i rzemiosła artystycznego. Część ekspozycji Muzeum Śląska Cieszyńskiego poświęcona jest roli i znaczeniu przedstawicieli dynastii habsburskiej i habsbursko lotaryńskiej,
Nasza Rodzina trwale i dobrze zapisała się w historii pięknego Cieszyna , odzwierciedleniem tego oprócz historii może być piękna piosenka w wykonaniu Artura Andrusa pt.?Cieszyńska? , do której link poniżej:
http://www.zapiszjako.pl/87498,wrzuta,artur-andrus-cieszynska.htm
